De taak van een teamcoach is simpelweg om ervoor te zorgen dat het team beter nadenkt; om te zorgen voor de ruimte, het veilige gevoel en de inspiratie die de teamleden nodig hebben om beter te reflecteren op de taken, uitkomsten, processen en manieren van werken in het team. Reflectie is een cruciale voorwaarde om een team effectiever en hechter te maken.
Hier zijn twee gangbare definities van teamcoaching:
‘Het team helpen om door middel van reflectie en dialoog niet alleen de teamprestatie te verbeteren, maar ook de processen waarmee die prestatie wordt geleverd.’
David Clutterbuck, 2007: 77
en
‘Een team in staat stellen beter te functioneren dan de som van zijn delen, door zowel de missie als de externe en interne relaties van het team te verduidelijken. Dit is iets anders dan een coach die een teamleider helpt om het team beter te leiden, of die de individuele leden van een groep coacht.’
Peter Hawkins, 2014
Waarom teamcoaching?
Het is geen gemakkelijke opgave om een team te helpen beter te gaan reflecteren. De coach moet het team uitnodigen en soms aanmoedigen om terug te blikken op wat er precies gaande is; wat al goed werkt voor het team, waar wellicht vooroordelen bestaan, welke kwetsbaarheden het team kent, maar vooral: wat het allemaal betekent en zegt over het team nu, en over de taken en uitdagingen van het team. Bovendien nodigt de coach het team ook uit om in het moment zelf te onderzoeken wat er hier en- nu gaande is, tussen teamleden of voor het team als geheel.
De resultaten van goede teamreflectie:
- Begrip en inzicht – doorslaggevende factoren om te zorgen voor positieve verandering.
- Combineren van uiteenlopende meningen en gezichtspunten – leidt tot betere prestaties.
- Feedback voor de teamleden vanuit alle niveaus – inclusief terugkoppeling vanuit de basis naar de top, waardoor de leiding betere beslissingen neemt. Dit is in een reeks van onderzoeken aangetoond (voor een samenvatting, zie De Haan & Kasozi, 2014).
Daarnaast zijn nog andere voordelen van teamreflectie overtuigend aangetoond. Uit een onderzoek naar 100 productieteams in China (Tjosvold e.a., 2004) bleek dat teams die reflecteerden op hun taken innovatiever waren. Uit een ander onderzoek (Schippers e.a., 2008) bleek dat dergelijke teams ook beter presteerden. Uit verder onderzoek in 2015 met bijna 100 teams in de Britse National Health Service (NHS) bleek reflectie in het bijzonder innovatie te bevorderen bij teams die het al druk hadden en onder zware druk werkten.
Wie kan een teamcoach zijn?
Teamcoaching is een van de vele rollen die een teamleider vervult. Een teamleider moet ook het team inspireren en op koers houden, beslissingen nemen voor het team, het werk van het team aanmoedigen en ondersteunen, en erop toezien dat het team alles doet wat nodig is.
Ook anderen kunnen het team coachen:
- Teamleden die van nature al vaardig reflecteren op hun werk – dus mensen die goede vragen kunnen stellen en kunnen verhelderen wat er gebeurt in het team.
- Een behulpzame buitenstaander, bijvoorbeeld een intern adviseur of een leider op een hoger hiërarchisch niveau.
- Een professionele (externe) teamcoach.
Het heeft voordelen om coaching te laten doen door een (relatieve) buitenstaander, want deze kan naïevere vragen stellen en zelf een fris perspectief toevoegen aan de reflectie. Echter, of de coachinginterventies nu wel of niet door de teamleider zelf gedaan worden, teamcoaching is uiteindelijk steeds de verantwoordelijkheid van de teamleider. Die zal dit zelf moeten doen of ervoor moeten zorgen dat iemand anders het doet.
Teamcoaching kun je op twee manieren aanbieden:
- Je kunt het team vragen om te reflecteren: stel een vraag of geef de teamleden de tijd om zich af te
vragen hoe zij zich voelen, wat zij denken en hoe zij vinden dat het team het doet. - Je kunt zelf bijdragen aan reflectie: vertel het team wat jou opvalt als jij naar het team kijkt – dingen
die het team helpen om zichzelf beter te begrijpen.
Bron: Teamcoaching
Door: Erik de Haan