En opeens was het daar: een diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije. Toen Nederland zaterdagnacht een Turkse minister uitzette als ongewenst vreemdeling, ging het op verschillende vlakken aardig te keer. Er waren rellen, zware woorden, sancties en veroordelingen van acties en woorden. Maar wat kun je daar als manager nu van leren?
De rel had niets te maken met geld, of economische belangen. Het ging om principes. Turkije huldigde het principe dat hun ministers ‘hun’ Turkse onderdanen mogen toespreken in buitenlanden over interne Turkse kwesties. Nederland vond dat dat alleen in besloten bijeenkomsten mocht plaatsvinden. Tijdens de onderhandelingen daarover, begon de Turkse minister van Buitenlandse Zaken via de media te dreigen met sancties. Waarop Nederland vond dat hij niet mocht landen met zijn vliegtuig. Daarop kwam de volgende Turkse minister over land naar Rotterdam. Zij mocht het consulaat niet in. En werd uitgezet. De rel was geboren. Als manager kun je hiervan leren dat het niet altijd handig is om extern rumoer te maken als zaken nog niet afgetikt, of afgetimmerd zijn. Als je nog in gesprek bent, ga je niet – in het openbaar – dreigen met allerlei sancties en maatregelen die je zou kunnen nemen (de vraag is ook of je dat überhaupt moet doen). Want dat kan weleens een averechts effect hebben. Als het dreigen met sancties voor Turkije als doel had om ervoor te zorgen dat de minister wel mocht spreken, hebben ze dat doel in ieder geval niet bereikt. Wees altijd open en eerlijk als manager, dat is het tweede punt. Want de Turkse consul in Rotterdam heeft – volgens burgemeester Aboutaleb van Rotterdam – gelogen over de komst van de minister. Dat is ook een belangrijke reden geweest om haar vervolgens te beletten het consulaat te betreden, en haar het land uit te zetten. En eerder al een reden om verschillende bijeenkomsten in andere plaatsen te verbieden. Creëer een gemeenschappelijke vijand is punt drie. Zowel Nederland als Turkije hadden opeens een gemeenschappelijke vijand. Het gevolg was dat de gelederen zich sloten. Zelfs oppositiepartijen sloten zich vrijwel unaniem achter de acties van onze regering (en binnen Turkije van hun regering). Zeker in verkiezingstijd is dat een unicum. Mocht je een gemeenschappelijke vijand creëren, zorg dan als manager wel dat die vijand een externe concurrent is, want tweespalt binnen je organisatie kun je niet gebruiken. Gesloten gelederen natuurlijk wel. Zorg dat jouw eerdere daden bij je principes passen. Nederland is altijd een voorvechter geweest van democratie en een voorvechter van internationale afspraken, en goed diplomatiek verkeer. Turkije heeft daar – zeker de laatste jaren – een minder goede staat van dienst. Als in Nederland ook journalisten en politieke tegenstanders opgepakt zouden worden, hadden we weinig recht van spreken gehad. Nu hadden we dat recht wel. Als je principes wilt handhaven en sancties wilt opleggen, moet je de middelen hebben om die ander daarmee te treffen. Turkije kan nu dreigen met politieke sancties, en diplomatieke sancties. Die voeren ze ook uit. Maar verder kan het land weinig, omdat de economische afhankelijkheid van Turkije naar Nederland groter is dan andersom. De Turkse economie staat er zwak voor, en economische maatregelen zouden het land vooral zelf treffen. Ook verdere belediging van de EU kan gevolgen hebben voor de economische steun aan Turkije, en dat kan Turkije niet aan. De broek die het land met de grote woorden aantrok was te groot. Houd het netjes. Gebruik gewone woorden. Nette taal. Scheld niet en beledig niet, want dat zal zich tegen je keren. Nederland wint, omdat het correct bleef, maar toch de tanden liet zien. Maar de belangrijkste les is misschien nog wel dat principes belangrijker zijn dan geld. Nederland nam de beslissing omdat ons land zich niet wilde laten chanteren, omdat onze soevereiniteit in het geding was. Dat principe werd leidend, ongeacht wat andere landen ervan zouden vinden. Het gevolg was een volk dat zich redelijk eensgezind achter de premier schaarde, steun uit andere landen, en veroordeling van allerlei landen en instanties van de acties van Turkije. Dat betekent niet dat je altijd zaken op het spits moet drijven. Pick your fights. Maar principes winnen, zeker als je die principes zelf ook altijd toepast. Door: Eduard van Brakel
