‘We moeten van command en control naar co-leiderschap en co-creatie’

De CO₂-shift noemen ze het in het UMC Groningen: een nieuwe manier van werken waarbij naast de bestaande hiërarchische structuur leidende coalities worden geplaatst die problemen oplossen die in de hiërarchie onoplosbaar bleken. Het resultaat: betere multidisciplinaire samenwerking en een hogere kwaliteit van zorg.

'De hiërarchische manier waarop de zorg is georganiseerd staat de oplossing van complexe problemen in de weg', vindt Erik Heineman, hoogleraar (kinder)chirurgie en hoofd van de afdeling chirurgie UMC Groningen.
'In ziekenhuizen denken professionals te veel vanuit hun eigen hokje, terwijl hun verantwoordelijkheid verder gaat dan hun eigen domein. In de zorg hangt alles met elkaar samen. Het helpt dan niet om puur vanuit je eigen standpunt naar een probleem te kijken.'

Wederkerigheid
Hij maakt zich hard voor een andere manier van organiseren en probleem oplossen in de zorg. Als hoofd van de afdeling Chirurgie in het UMC Groningen introduceerde hij het concept van leidende coalities. 'Leidende coalities zijn professionals die vanuit de principes van co-creatie en co-leiderschap samen naar een probleem kijken. Ze laten de oude "command and control"-structuur los en gebruiken elkaars kennis en vaardigheden om samen tot nieuwe oplossingen te komen. Een verpleegkundige heeft in zo'n coalitie net zoveel te zeggen als een medisch specialist, want niet je rol is bepalend, maar het feit of je daadwerkelijk over dat onderwerp iets te zeggen hebt. Wie het weet mag het zeggen', vertelt Heineman.
Dit vereist dat alle betrokken disciplines zich kwetsbaar op durven te stellen en over hun eigen schaduw heen kunnen springen. 'Het succes valt of staat met de wederkerigheid in een leidende coalitie: je werkt samen aan een gemeenschappelijk doel en je gaat niet langer uit van je eigen belang.'

Succes
In de perioperatieve keten van het UMCG heeft deze aanpak al tot diverse successen geleid. 'Als we een probleem onderkennen wijzen we niet met een vinger, maar gaan we met alle betrokken disciplines op zoek naar een oplossing waar zowel patiënten als het ziekenhuis baat bij hebben.'

Benieuwd hoe uw organisatie dit concept kan toepassen? Bezoek dan het KiZ-congres op 6 november in Burgers' Zoo Arnhem. Erik Heineman zal daar dieper ingaan op hoe ook u een CO₂-shift kunt maken.