De 45-jarige Zuid-Afrikaanse uitvinder en ondernemer is bezig om, via pieken en dalen, een serie onvoorstelbare innovaties te realiseren, van gewilde en geprezen elektrische auto’s tot reizen naar Mars met een zelf ontwikkelde raket. Wat maakt Musk zo succesvol?
Voor wie daar meer over wil weten, verschijnt komende week een klein en leerzaam boekje: Musk Mania. Het kleinste boekje over ’s werelds grootste presteerder. Hij wil de wereld veranderen en dat doet hij door naast zijn persoonlijke kwaliteiten een vijftal principes consequent toe te passen. Die bespreken we hier in vogelvlucht.Principe 1: Bied hoop in bange dagen
‘Als je opstaat met het idee dat de toekomst mooier is, dan heb je een goede dag. Anders niet’, zo zegt Musk regelmatig. Het begint dus met hoop. Oftewel met de vreugde die je ervaart door de verwachting dat de toekomst positief zal uitvallen. Het is het geloof dat je droom werkelijkheid wordt. Ooit. Straks. Als je maar voldoende inzet toont om die hoop waar te maken. Hoop doet leven: het is een onuitputtelijke energiebron. Hoopbieders helpen daarbij. Ze maken je enthousiast om in actie te komen en stimuleren een optimistische kijk op dingen. Musk is zo’n hoopbieder. Zijn visionaire hoop is gebaseerd op twee veronderstellingen. Allereerst het dreigende tekort aan fossiele brandstoffen kan ons in de toekomst flink opbreken. Er is daarom maar één haalbare oplossing: alles wat we weten en kunnen inzetten op duurzame energie. Veronderstelling twee: duurzame energie alleen zal ons waarschijnlijk niet redden. De kans is groot dat de menselijke beschaving de komende eeuw aan milieuproblemen of nucleaire oorlogen ten onder gaat. We moeten daarom gaan nadenken over en experimenteren met de mogelijkheid van een buitenaardse beschaving. De plek heeft Musk al gevonden: binnen enkele decennia moet er sprake moeten zijn van menselijk leven op Mars. Musk gaat hier persoonlijk voor zorgen. Een waanzinnig verhaal? Ja. Maar is het waanzinniger dan de gedachte die we ooit hadden om ons niet langer met behulp van paarden, maar door middel van auto’s te verplaatsen? Of de droom om net als vogels de oceaan over te vliegen? Nee. Hoe bizar hun boodschap soms ook klinkt, je mag hoopbieders nooit onderschatten. Zeker niet als ze van het kaliber van Elon Musk zijn. Hij is immers meer dan een goeroe die alleen maar mooie vergezichten schetst. Hij is vooral een slimme en creatieve uitvinder, die ons met een voortdurend spervuur van technologische vernieuwingen bestookt. Herbruikbare raketten, elektrische auto’s en hoogrendementsbatterijen: het zijn de tastbare bewijzen dat Musk niet zomaar uit zijn nek kletst.Principe 2: Neem waanzinnig goed waar
Elon Musk is meer dan een hoopbieder met wilde ideeën. Hij is daarnaast ook een waanzinnig goed waarnemer. Wat betekent dit? Dat hij voortdurend open staat voor nieuwe inzichten en ideeën. Dat hij alert en nieuwsgierig is. Dat hij op verschillende manieren naar de werkelijkheid kan kijken, met een brede blik om het grote plaatje te zien, maar ook meteen weer inzoomend op de allerkleinste details. Waanzinnig goede waarnemers zijn niet alleen nieuwsgierig, maar ook nog eens in staat tot diepgravende analyses. Mensen die dit kunnen, stemmen onze twee breinsystemen naadloos op elkaar af: het bliksemsnel werkende, intuïtieve ‘flitsbrein’ en het traag maar zeer nauwkeurig werkende rationele brein. Musk is hier een meester in. Hij weet mogelijkheden en situaties bliksemsnel te peilen, maar weet de uitkomsten daarvan altijd te relateren aan wetenschappelijk onderbouwde principes. Musk doet of zegt nooit zomaar wat: alles berust op rationele principes. Verwijzend naar de natuurkunde noemt hij dat de first principles (inductief redeneren). Bij dat waanzinnig goed waarnemen hoort ook dat je altijd openstaat voor kritiek. Hij gedijt bij kritiek, negatieve kritiek wel te verstaan.Principe 3: Mik op Mars
Denk groter dan groot. Dat is het derde principe van Elon Musk. Zijn visie om de wereld te verduurzamen en menselijk leven op Mars mogelijk te maken, is daarbij leidend. Wat in science fictionfilms (bijvoorbeeld The Sky Falls uit 1959) nog ver weg leek, wordt realiteit. Een raket laten landen op een schip en hergebruiken zodat ruimtevaart betaalbaar wordt én we naar Mars kunnen reizen? Musk en zijn mensen werken er hard aan. Door te experimenteren verleggen ze grenzen.
Tegelijkertijd toont hij ook een opmerkelijke strategische souplesse als het gaat om het uitbouwen van zijn bedrijfsmatige ‘ecosysteem’. Tesla is begonnen als nichespeler, met een auto voor de allerrijksten, en probeert de komende jaren op te schalen tot een autofabrikant die een miljoen elektrische auto’s per jaar produceert. SpaceX daarentegen is een low-cost operator. Maar dan wel eentje die radicaal innoveert. Kortom, schaken op meerdere borden en met meerdere strategieën.
Een recent voorbeeld. Velen waren verrast door de aankondiging dat Tesla zonne-energiebedrijf Solar City zou overnemen. De aandeelhouders van Tesla waren not amused. Beursanalisten misten iedere logica achter deze strategische zet. Want in feite kocht Musk zijn ene bedrijf aan het andere. Oftewel, Musk koopt Musk. Waarom zou hij zoiets doen? Rijk kon hij er niet van worden. Integendeel, hij zou er ongeveer een half miljard dollar op toeleggen. Voor iedereen die geneigd is om uitsluitend naar de korte termijn te kijken, was de voorgenomen overname een onbegrijpelijke daad. Het punt is, dat Musk niet gericht is op de korte termijn, maar vanuit een lange-termijnvisie denkt. En dan is het volstrekt logisch om twee bedrijven die nauw met elkaar verbonden zijn – Solar City wekt zonne-energie op en Tesla maakt elektrische auto’s en batterijen – in elkaar te schuiven. En het merk Tesla is inmiddels zo populair dat het een troef is die je kunt uitspelen. Tesla Energy, why not?
Musk gaat te werk als een simultaanschaker die op meerdere schaakborden tegelijk speelt en de pionnen op even bedachtzame als verrassende wijze verplaatst.
Principe 4: Speel om te winnen
In het woordenboek van Elon Musk komt het woord verliezen niet voor. Hij speelt uitsluitend om te winnen. Hij maakt bizar lange werkdagen en heeft zeker in drukke tijden zijn slaapzak op kantoor paraat liggen. Het tempo dat hij erop nahoudt, is waanzinnig hoog. Dat geldt ook voor de mensen om hem heen want werken voor Musk betekent dat je op onmogelijke missies wordt gestuurd. Die moet je naar eigen inzicht en op je eigen houtje zien te volbrengen. Ondertussen wordt je bestookt met nieuwe opdrachten en naar voren gehaalde deadlines. Met name om dat laatste is Musk berucht. Zo verkortte hij dit voorjaar de volgens vele experts onmogelijk te halen deadline om in 2020 een half miljoen auto’s te produceren met twee jaar. Analisten sceptisch, wederom, en ook bij zijn eigen mensen wat onrust. Er vertrokken zelfs twee managers maar binnen een paar dagen had Musk zijn team alweer compleet: hij haalde gewoon een paar productietoppers weg bij de concurrenten… Spelen om te winnen wordt niet alleen figuurlijk, maar vaak ook letterlijk genomen. Niemand die zo verzot is op games als Elon Musk. Als twaalfjarige programmeerde hij al een computerspel en ook nu nog is gamen een favoriete bezigheid. Of eigenlijk, een manier van leven.Principe 5: Breng mensen in beweging
Elon Musk is bepaald geen meester op het emotionele en sociale vlak. Er wordt van hem gezegd, dat hij compleet voorbij kan gaan aan andermans gevoelens, maar hevig geëmotioneerd kan raken door zoiets abstract als het redden van de mensheid. Nu hebben we allemaal geleerd dat alleen emotioneel intelligente leiders mensen aan zich weten te verbinden. Musk toont aan dat het ook anders kan. Hoe dat komt? Omdat hij zich als een ‘superbaas’ gedraagt: een leider die zowel oog heeft voor het ontdekken van talent, als ook een magnetische aantrekkingskracht uitoefent op mensen die uitmuntend presteren. Superbazen gedragen zich vaak eerder als drill instructors dan als zoetgevooisde, zorgzame en inlevende leiders. Het zijn vaak eigenzinnige hemelbestormers en op winnen beluste ‘glorious bastards’. Elon Musk is daar het perfecte voorbeeld van: hij voert zijn mensen aan als commando-eenheden die koste wat kost hun missie willen volbrengen. Deze harde leiderschapsstijl gaat overigens zeker niet ten koste van zijn populariteit: uit een recent Amerikaans onderzoek onder net afgestudeerden komt Musk als verreweg de meest inspirerende leider naar voren. En jij?
Dat waren ze, de 5 principes die aan de basis liggen van het waanzinnige succes waarmee Elon Musk aan de weg timmert. We hopen dat jij na het lezen van Musk Mania geïnspireerd raakt om eens goed te kijken hoe jij het in jouw omgeving kunt toepassen. Op de manier die bij jou past. Daarbij hoef je niet per se de wereld te redden. Laat dat maar aan Musk en de zijnen over. Begin klein en laat je niet afschrikken door allerlei wetmatigheden van deze tijd …
Begin juli verschijnt van Hans van der Loo en Patrick Davidson het boek Musk Mania, de 5 waanzinnige succesprincipes van Elon Musk. Musk Mania is de eerste Wavemakers-publicatie waarin nieuw leiderschap wordt ontleed vanuit de driehoek energie, gedrag en prestaties.
Tekst:Â Hans van der Loo en Patrick Davidson, auteurs van ‘Musk Mania’
Foto: Iris Borst
