Technologieën die zich exponentieel in plaats van lineair ontwikkelen en steeds meer met elkaar verweven raken: dat is de kern van de vierde industriële revolutie.
Netwerken, platforms, apparaten, systemen en mensen zijn allemaal met elkaar verbonden, en het onderscheid tussen het fysieke, digitale en biologische vervaagt meer en meer. Kunstmatige intelligentie, robotica, erfelijkheidsleer, biotechnologie en nieuwe productieprocessen zorgen samen in hoog tempo voor disruptieve innovaties, die zich bovendien in razend tempo over de wereld verspreiden. Zelfs de liefde moet er met de komst van datingsites aan geloven.Al die ontwikkelingen maken gebruik van een of meer van de volgende elementen:
- Cloudtechnologie. Vorm van digitale decentralisatie. Software en informatie zijn niet op de computer van de eindgebruiker opgeslagen, maar in een netwerk (een ‘wolk’) van externe computers. Voordeel voor de eindgebruiker is dat men soft- en hardware niet zelf in huis hoeft te hebben en over veel opslagcapaciteit kan beschikken.
- Internet of things. Hierbij staan ‘slimme’ apparaten met sensoren en via een netwerk met elkaar in verbinding. Ook nemen ze informatie uit hun omgeving op. De apparaten hebben een eigen IP-adres, wisselen onderling informatie uit en gaan ook transacties met elkaar aan. Een voorbeeld is een koelkast die signaleert dat de melk op is en nieuwe bestelt.
- Big data. Hieronder wordt doorgaans niet alleen een grote hoeveelheid data verstaan (te veel om in een enkele database op te slaan), maar ook data die ruw of onbewerkt zijn en snel van karakter kunnen veranderen, zoals de verkoopgegevens van supermarkten. Door bewerking en analyse kunnen daaruit trends en patronen worden gedistilleerd. Die kunnen vervolgens worden gebruikt om bijvoorbeeld productaanbod te veranderen of consumentengedrag te beïnvloeden.
- Robotica. Verrichtten robots vroeger vooral deelhandelingen (zoals lasrobots in fabrieken), de nieuwste typen zijn completer en benaderen meer de mens. Zo zijn er zorgrobots die conversaties voeren met cliënten en operatierobots die precisie-ingrepen uitvoeren. De nieuwste trend zijn robots die zelf denken en beslissingen nemen, en die leren van ervaringen en hun gedrag daarop kunnen aanpassen. De voorspelling is dat robots op den duur beroepen als advocaat kunnen gaan uitoefenen.
- 3D-printen. Met een basismateriaal (zoals thermoplastic of metaalpoeder) wordt laag voor laag een object opgebouwd, aan de hand van een digitale bouwtekening. Aanvankelijk werd de techniek vooral gebruikt om modellen te maken in onder meer de medische wetenschap en de architectuur, maar inmiddels worden er al complete huizen geprint. 3D-printers zijn ook beschikbaar voor consumenten, die er gebruiksvoorwerpen op maat mee kunnen maken.
- Blockchain. Dit is een enorme gedistribueerde database waarmee bijvoorbeeld transacties kunnen worden verricht. Hierbij is geen derde partij, zo als een bank, nodig. De bekendste toepassing is die van de bitcoin, digitaal geld, dat onder meer veel wordt gebruikt door criminelen. In Canada is in 2013 een eerste bitcoinautomaat geplaatst: tegen betaling van Canadese dollars kunnen gebruikers hier bitcoins opladen in hun elektronische portemonnee.
- Deelplatforms. Huizen, auto’s, boten, motoren, gereedschap, zonnepanelen, diensten en kennis: voor bijna alles bestaat tegenwoordig wel een deelplatform. Platforms brengen doorgaans vraag en aanbod bij elkaar, zonder zelf iets in bezit te hebben. Ze werden populair tijdens de laatste recessie. Dit delen kan op den duur leiden tot een drastische reductie van bezit. Zo wordt voorspeld dat in 2050 het wagenpark in Duitsland minimaal gehalveerd zal zijn.
