Doordat appreciative inquiry veel aandacht heeft voor de zachte kant, vult het de harde proces kant van kwaliteitsmanagement goed aan.
Wat is appreciative inquiry? Appreciative inquiry is een methode waarbij de focus ligt op de kwaliteiten van iemand. Door vooral bezig te zijn met de zaken waar je goed in bent, zullen je prestaties verbeteren. Wat appreciative inquiry ook zo bijzonder maakt is de vierstappenmethode om dromen te realiseren. Deze stappen zijn: Discover (ontdekken), Dream (dromen), Design (ontwerpen) en Destiny (bestemming). Ik werk deze onderdelen hierna verder uit.
Discover
In deze fase ga je ontdekken wat je wilt. Voordat je begint aan de ontdekkingstocht zelf wordt meestal eerst voor een positieve stemming gezorgd. Dit kan bijvoorbeeld een inspirerende toespraak zijn. Een aanvullende methode is om in kleine groepen te vertellen wat je positieve ervaringen waren bij een bepaalde gebeurtenis die verband houden met de ontdekkingstocht.
Dream
Vanzelfsprekend ga je in deze fase dromen over hoe het kan worden. Een goede methode hiervoor is om in kleine groepen bijvoorbeeld in te leven hoe de wereld er over vijf jaar uit ziet. Hierin betekent de wereld de leefomgeving van de mensen waarmee je op ontdekkingstocht gaat. Om deze dromen tot leven te laten komen kan er een toneelstuk opgevoerd worden voor de hele groep waarin de droom uitgebeeld wordt.
Design
Het ontwerpen in de appreciative inquiry-methode gaat verder dan een tekening op papier. Een oefening die in dit kader vaak gedaan wordt is de marshmallow proef. Daarbij moet je met eenvoudige hulpmiddelen (spaghetti, marshmallow en plakband) een zo hoog mogelijke toren maken met de marshmallow op de top. Teams die heel lang bezig zijn met ontwerpen en pas op het laatst de marshmallow plaatsen (dan stort de toren meestal in) scoren veel minder goed dan teams die veel uitproberen en langzaamaan een steeds hogere toren bouwen. Grappig detail hierbij is dat kinderen dit van nature al veel meer doen en daarbij in deze proef dan ook beter scoren dan architecten!
Het ontwerpen van de toekomstige situatie betekent dan ook dat je aan de slag moet om te ervaren hoe die situatie er uit gaat zien.
Destiny
Uiteindelijk ga je op weg naar de bestemming. Doordat in de voorgaande fase (Design) het ontwerp al concreet gemaakt is in een proefmodel en concrete actiepunten te benoemd zijn, is de kans op succes vele malen groter dan dromen rechtstreeks in actie proberen om te zetten.
Conclusie
Appreciative inquiry (AI) helpt om de sterke kanten van mensen te benutten. Ook biedt AI een effectieve methode om je bestemming te bepalen en deze daadwerkelijk te bereiken. Door deze combinatie worden zowel de menselijke kant als de proceskant optimaal benut. Zoals in een vorige column op Sigma Online van mij bleek, kan het menselijke aspect kwaliteitsmanagement enorm versterken. Met dit completer plaatje van AI hoop ik dat je dit ook in je eigen organisatie kunt toepassen.
Jan Jacob Bos is auteur van het boek ‘Noodzakelijke kennis’. Bos heeft veel ervaring op het gebied van leren en kennisontwikkeling. Vanuit de praktijk als docent en in profit- en non-profitorganisaties in diverse functies houdt hij zich al ruim 20 jaar bezig met leren. Meer op: www.noodzakelijkekennis.nl.
