De zoektocht van Jaap Boonstra naar het juiste leiderschap in een periode dat voorspoed en zekerheid voorbij zijn, brengt hem tot de volgende conclusie: ‘Meer dan ooit is er een schreeuw om balans.’ Ego’s als leiders werken niet meer. Tegelijkertijd hebben we behoefte aan krachtige leiders om ons door de crisis te loodsen. Directief besluiten is uit, maar mensen te veel ruimte geven werkt ook niet.
Is Steve Jobs van Apple nu juist wel of juist geen goed voorbeeld van die nieuwe balans in leiderschap? Hij is een held voor de organisatie (en buitenwereld), wordt op een voetstuk geplaatst door zijn mensen en vaak leidt dat tot afwachtend gedrag van de volgers.Toch vindt Jaap Boonstra, hoogleraar ‘Organisatieverandering' aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Esade Business School in Barcelona, het een goed voorbeeld van leiderschap. "Jobs heeft een goed besef over wat er in zijn omgeving speelt en geeft zijn mensen veel vertrouwen. Bovendien speelt hij niet de held, en wordt hij hooguit als held gezien.”
Ofwel, Boonstra vindt dat Jobs een goede balans heeft gevonden. “En dat mis ik bij heel veel leiders van nu. Veel leiders hebben een gering besef in wat voor tijd wij leven. Ze denken dat de crisis van voorbijgaande aard is. Dat is niet zo. De tijd van helden en gelukzoekers (lees leiders die bonussen op konden strijken) is voorbij. Het klassieke leiderschapsmodel voldoet niet meer. De voorspoed en zekerheid zijn voorgoed voorbij en dat schreeuwt om nieuw vorm van leiderschap.”
Sociaal bewustzijn
Volgens Boonstra is het goed dat er nu leiders zijn die de chaos stabiliseren. Mensen die zorgen voor voldoende kapitaal, een solide balans, en een heldere toekomstvisie. Leiders die continuïteit waarborgen. Beetje klassiek leiderschap misschien wel.
“Maar daarna moeten we echt op de resetknop drukken. We hebben behoefte aan leiders die zoeken naar een nieuwe toekomst en daarin vooral bouwen aan vertrouwen. Leiders die zich meer bewust zijn van hun omgeving dan van hun eigen ego.”
“De financiële wereld is een goed voorbeeld van hoe leiders zich juist geen rekenschap van die omgeving gaven. Leiders moeten ook sociaalbewustzijn gaan opbouwen. Jezelf kunnen zien in relatie tot een ander. Een duurzame relatie opbouwen met klant, medewerker, zakenpartner en andere stakeholders. Ik houd een pleidooi voor een bescheiden leider die weet waarvoor hij staat. Dat is wat anders dan dienstbaar leiderschap. Ik wil wel mensen met visie en doorzettingsvermogen. Dat mag best charismatisch zijn, maar hij of zij mag dus niet de held uit gaan hangen. Deze tijd vraagt om leiders die meer dan ooit met overtuiging verschillende rollen kunnen spelen.’
Nieuwe naam
Een nieuwe naam voor dit soort leiderschap heeft Boonstra nog niet bedacht. Het zal een combinatie zijn van alles dat we in het verleden over leiderschap hebben verzameld. “Misschien een idee om op het congres over een mooie naam voor dat leiderschap na te denken”, suggereert Boonstra.
Jaap Boonstra is een van de sprekers tijdens het 6e M&O-congres op 24 juni in Ermelo dat geheel in het teken staat van leiderschap. Het congres beweegt zich rond vragen als ‘Wat is een succesvolle leider?', 'Wat doen leiders om te overleven in crisistijd?', 'Is er een leiderschapscrisis?', 'Waarin verschillen bestuurders, leiders en professionals van elkaar?' en 'Wat is de donkere kant van leiderschap?'. Uitgangspunt is dat leiderschap nooit op zichzelf staat, maar altijd tot uiting komt in relatie met anderen. Congresgangers ontvangen het boek Leiderschap in organisaties, waarvan Boonstra mede-auteur is.
Bekijk het volledige programma van het 6e M&O-Jaarcongres
*
Auteur: Ronald Buitenhuis
