Vergeet de arbeidsdeling zoals Taylor die lang geleden predikte. We leven (bijna) in het tijdperk van de supersplitsing: taken die nu nog in één integrale functie voor één persoon passen, worden in de zeer nabije toekomst door verschillende hyperspecialisten gedaan. Kenniswerken en technologische ontwikkelingen liggen ten grondslag aan een heel nieuw type werknemer.
Zelfs tamelijk nieuwe functies zoals software developer zullen binnenkort al niet meer in hun huidige vorm bestaan, maar vervuld worden door een aantal specialisten die respectievelijk het ontwerp, het schrijven van de code en het testen voor hun rekening nemen. En die specialisten kunnen dan ook nog verspreid zijn over verschillende werelddelen. Wat overigens niet wil zeggen dat hyperspecialisatie precies hetzelfde is als uitbesteding of off-shoring. Kostenbesparing kan weliswaar een bijkomend voordeel zijn, maar het draait vooral om de kwaliteitsverbetering die wordt bereikt door een zo groot mogelijk deel van het werk dat in een eindproduct gaat zitten, te laten doen door mensen die er goed in zijn. Een ander voordeel van hyperspecialisatie is snelheid. Onderling verwante taken kunnen worden uitgezet bij verschillende mensen die ze gelijktijdig in plaats van achter elkaar uitvoeren, en dat levert flinke tijdwinst op.Splitsen: ja of nee?
Wanneer is een kennisfunctie geschikt om door hyperspecialisten te worden gedaan? Om dat te bepalen moet eerst een overzicht worden gemaakt van de taken die de medewerker in de betreffende functie uitvoert. Dan wordt vaak meteen al duidelijk wat hoofd- en deeltaken zijn. Voordat de deeltaken worden uitbesteed aan anderen moet worden bepaald hoe ze in elkaar grijpen, en of ze nog goed kunnen worden aangestuurd als ze door verschillende mensen worden uitgevoerd. Als er wordt besloten tot splitsing zijn er twee mogelijkheden: binnen of buiten de eigen organisatie. In het laatste geval zijn er weer twee opties: zelf zoeken naar geschikte freelancers, of een tussenpersoon inhuren die zoekt. Er hebben zich inmiddels al verschillende (Amerikaanse) ondernemingen gemeld die als schakel fungeren tussen bedrijven en hyperspecialisten. Bij de zoektocht naar de meest getalenteerde freelancers draait het om de aloude principes die ook worden gehanteerd door marketing en verkooporganisaties als ze klanten willen trekken: begrijpen wat mensen willen, uitvinden hoe je hen dat kunt bezorgen en leren hoe je hen bij de onderneming betrokken houdt.Soorten aansturing
Als het uitgesplitste werk gedaan is, moet het management het weer samenvoegen tot een geheel. Daarbij zijn drie soorten aansturing aan de orde:- Stromen: taken worden na elkaar uitgevoerd; latere taken zijn afhankelijk van de resultaten van eerdere. (Er zijn al software-instrumenten die de status van taken bewaken en het werk automatisch van het ene naar het volgende stadium doorgeven.)
- Delen: verschillende freelancers gebruiken hetzelfde bedrijfsmiddel.
- Inpassen: afzonderlijke resultaten moeten worden geïntegreerd tot een geheel.
De voordelen van hyperspecialisatie:
- Freelancers bepalen hun eigen werk en werktijden.
- Ondernemingen kunnen snel hun capaciteit vergroten en verkleinen.
- Functies kunnen worden aangescherpt door lager gekwalificeerde elementen eruit te halen.
- Traditionele obstakels in de arbeidsmarkt kunnen worden opgeruimd.
- Freelancers in ontwikkelingslanden krijgen betere kansen om hun positie via het digitale kanaal te verbeteren.
Maar er zijn ook potentiële schaduwkanten:
- Er kan uitbuiting ontstaan: zogeheten ‘digital sweatshops’.
- Werk kan saai en zinloos worden.
- Het risico dat freelancers (extra) werk doen waarvoor ze niet betaald krijgen.
- Freelancers kunnen worden blootgesteld aan meer elektronisch toezicht.
- Kwaadwilligen kunnen onder valse voorwendselen werk laten doen door vrijwilligers dat zij misschien verwerpelijk vinden.
- Op den duur kunnen ambachten verdwijnen.
