Het kabinet kwam gisteren, direct na de cijfers van de planbureau’s, met het conceptklimaatakkoord. De belangrijkste punten voor financials: de energiebelasting gaat voor een groter deel door bedrijven worden opgebracht en er komt een CO2-heffing. Cm: beantwoordt de 3 belangrijkste vragen over de nieuwe, Nederlandse CO2heffing.
1: Wat zijn de voor- en nadelen van de geplande CO2-heffing?
Het belangrijkste voordeel is hoe simpel het systeem is: de vervuiler betaalt. Dankzij de Europese heffing weten we in Nederland vrij exact welke gassen uit welke schoorstenen komen. Door bedrijven direct te laten afrekenen voor hun eigen uitstoot, loont het direct om de uitstoot te verminderen en worden de lasten eerlijk verdeeld. Voor de overheid levert dit systeem bovendien enkele miljarden extra voor de staatskas op. Dat geld kan -naast de lastenverlichting van burgers- worden gebruikt om verduurzaming te stimuleren.
Een nadeel van een CO2-heffing die alleen in Nederland geldt, is dat we daarmee vooralsnog in de minderheid binnen Europa zijn met een dergelijke heffing. De Nederlandse CO2-heffing komt nog eens bovenop de nu al geldende Europese heffing. Tegenstanders pleiten daarom voor een verhoging van de Europese heffing, zodat de Nederlandse concurrentiepositie niet verslechtert. Maar dat nationale CO2-heffingen effect kunnen hebben, is al in andere Europese landen gebleken. Het Verenigd Koninkrijk heeft sinds 2013 een CO2-prijs voor elektriciteitscentrales, als aanvulling op de Europese heffingen. Daardoor is de hoeveelheid kolencentrales teruggelopen. Ook Noorwegen heeft een CO2-heffing voor onder meer de oliesector. Ook in Zweden geldt een heffing, de hoogste ter wereld: omgerekend zo’n 115 euro per ton.
2: Waarom is een Nederlandse CO2-heffing nodig?
Tegenstanders vragen zich af waarom een Nederlandse CO2-heffing nodig is. Zeker nu de Europese heffing haar vruchten begin af te werpen. Door het verder beperken van de hoeveelheid CO2-rechten neemt de prijs toe, precies zoals de bedoeling was. Aanvankelijk leek het kabinet die mening te delen en overwoog een regeling met subsidies en boetes voor de industrie. Maar het PBL maakte gehakt van een waarbij bedrijven zelf plannen mogen aandragen voor hoe zij CO2 willen besparen. Het is te vaag en te vrijblijvend, concludeerde het planbureau.
Daarom stelt het kabinet nu dat dit systeem onvoldoende blijkt te werken. Daarover stelde minister Wiebes dat deze nieuwe maatregel ‘fair’ is en benadrukt hij dat alles erop wijst dat de nieuwe belasting voor de industrie ‘hoger zal moeten zijn dan wat er nu lag’. Hij noemt het een ‘bijstelling’ van de ingeslagen weg. Rutte beaamde dat: ‘Het gaat om meerjarig beleid. Dat moet staan en op lange termijn overeind blijven. Anders stik je in je eigen gelijk.’
3: Wat gaat de Nederlandse heffing bedragen?
Hoeveel de Nederlandse CO2-heffing exact gaat bedragen is nog niet bekend. Waarschijnlijk zal het kabinet hierbij kijken naar de heffingen in de omliggende landen en afwegen welk bedrag zorgt dat bedrijven gaan bijdragen, maar niet helemaal uit Nederland vertrekken. Eerder dit jaar riepen economen in het NRC op om de CO2-heffing te beginnen op 50 euro per ton CO2 en elk jaar met 2-3 procent te laten stijgen. In 2050 bedraagt de heffing dan tussen de 94 tot 96 euro. Dat zou minder zijn dan wat GroenLinks eerder in een initiatiefvoorstel vroeg. Zij willen beginnen met een bedrag van 25 euro per ton CO2 in 2020, maar laten de heffing daarna snel oplopen. Van 50 euro in 2021, naar 100 euro vanaf 2030 en 200 euro vanaf 2050.
Dit artikel is online verschenen op cmweb.nl.
Overgenomen met toestemming van cm:
