Er zit een systeemfout in de wijze waarop organisaties worden geleid. Directies en bestuurders hebben een irrationele fixatie op cijfers. Hierdoor raken organisaties hun bezieling kwijt, stelt Podiumauteur Bas Kok in Management Team.
Je ziet het op de werkvloer voor je ogen gebeuren. Als cijfers heilig worden, verdwijnt de passie voor het vak of het product. Die schoenenfabriek die van oudsher tot doel had om ‘de beste en mooiste schoenen' te maken, wilde op zekere dag ‘met mooie, goede schoenen een zo hoog mogelijk rendement halen'. Nu wil de fabriek alleen nog een zo hoog mogelijk rendement halen. De mooie, goede schoenen zijn bijzaak geworden. Koppel daar voor de dienstdoende directeuren en managers een bonus aan en, het kwaad is geschied.Wat zo logisch leek, cijfermatige verantwoording van de organisatieactiviteiten, is sluipenderwijs niets anders dan Goethe's Faust die een pact met de duivel sluit, maar daarmee uiteindelijk zijn ziel kwijtraakt. De afgelopen tien à twintig jaar zijn vele organisaties afgedreven van zichzelf; van het ambacht, de kernactiviteit. Elke dag worden we in de media overvoerd met voorbeelden van organisaties die hun ziel aan de duivel hebben verkocht.
Heilige cijfers
Juist in onzekere tijden storten bestuurders en directies zich op de cijfers, het geeft een gevoel van controle. Wie de cijfers heilig verklaart, kan niet anders dan streven naar winstmaximalisatie. En dan is dat meestal de kortetermijnwinst, want die is het meest bonus-fähig. Kern van het probleem is het verdwijnen van de oude ambachtelijke ziel van de organisatie. De passie voor een vak of een ambacht maakt plaats voor de focus op rendement. Dit gaat onvermijdelijk ten koste van de inspiratie en betrokkenheid van veel medewerkers. Hierdoor daalt ook het vertrouwen in de leiding, die kijkt alleen maar vanuit het eigenbelang naar de cijfers. Medewerkers doen hierdoor niet langer wat goed is voor de organisatie, maar wat goed is voor henzelf. Uiteindelijk wordt niet alleen de betrokkenheid van medewerkers minder, maar ook die van de afnemers. Zo lossen we de economische crisis niet op. Waar ligt de oplossing dan wel? Terug naar die goeie ouwe tijd toen we de cijfers niet zo in het oog hielden? Nee, dat is het andere uiterste. Een gezonde organisatie heeft natuurlijk focus. Maar er is een compleet nieuwe balans nodig tussen drie zaken: focus (jawel, de cijfers en de rationele doelen), betrokkenheid (bezieling voor het product) en vertrouwen (in de leiding en je collega's).
Duurzaam succes
Duurzaam succes bereik je als organisatie alleen als je de overmatige focus op cijfers loslaat, en actief werkt aan het bereiken van de juiste balans tussen focus, betrokkenheid en vertrouwen.
De eerste stap is natuurlijk het onderkennen van het probleem. Dat zal nog een lastige zijn, want de leiders van die organisatie hebben doorgaans zelf afgekoerst op de cijfer-route. Maar laten we niet pessimistisch zijn, elke raad van bestuur kan op elk moment besluiten om de managementkoers kritisch tegen het licht te houden. Ook elke organisatorische bestuurscrisis biedt een kans.
Bron en meer informatie: Management Team.
Zie ook de interessante discussie hierover in onze LinkedIngroep: http://www.linkedin.com/groups?about=&gid=4341643 (onder Discussies).
Leestips
– Leiders over veranderen (Wat staat er bovenaan de veranderagenda van Nederlandse topmanagers en topadviseurs?)
– Voorbij verandermanagement (Samen kritisch zijn, gezamenlijk een visie ontwikkelen en daarover een dialoog aangaan met het gehele sociale systeem. Als het management de individuele wensen en ideeën van de medewerkers laat aansluiten op de strategie van de organisatie – door middel van dialoog – gaat de verandering de goede kant op.)
– Veranderdiagnose. De onderstroom van organiseren
– Leren veranderen. Een handboek voor de veranderkundige
– Cultuurverandering: mythe en realiteit.
