Nu moet u niet denken dat veerkracht de enige remedie is tegen onvoorziene zaken en tegenvallers. Hoewel de opening van het M&O-Jaarcongres (28 juni jl.) op de skippybal die indruk gaf, waren de meningen hierover verdeeld.
Ard-Pieter de Man, rector Sioo en hoogleraar Consulting, Kennisnetwerken en Innovatie bij de VU: ‘Je kunt de toekomst niet voorspellen, maar je kunt het wel zo organiseren dat je weet om te gaan met tegenvallers. Als we het over veerkracht hebben, is het goed om te weten welke trends er zijn. De eerste is dat we planning en controle loslaten, en meer experimenteren. Hoe meer je experimenteert, des te meer alternatieven je in huis hebt om je voor te bereiden op onverwachte zaken. De tweede trend is: minder structuren en meer processen. Organisaties richten hun processen tegenwoordig zo in dat ze met een veel grotere variëteit aan klantwensen kunnen omgaan. De markt is leidend en organisaties organiseren hun processen daaromheen, dwars door hun organisatiestructuren heen. De derde trend gaat over het andere samenwerken, van intern naar extern, om gezamenlijk problemen op te lossen.'Katja Staartjes, interimmanager en eerste vrouw die de Mount Everest en de Gasherbrum I beklom, weet als de beste wat veerkracht en samenwerking betekenen bij het banen van je weg om de top te bereiken. Haar verhaal met indrukwekkende foto's van haar onvoorstelbaar barre klimtochten spitste ze toe op nuttige tips: ‘Neem de tijd om strategie te bespreken en wees bereid om samen het werk te verdelen. Mensen vallen vaak uit vanwege tegenvallers. Zonder voorbereiding kom je jezelf ongelooflijk tegen en wordt je veerkracht op de proef gesteld. Cruciaal is het stellen van het gemeenschappelijke doel en dat ook echt doorleven, het willen verleggen van je grenzen, discipline, en om tegelijk wendbaar én vasthoudend te zijn. Realiseer je dat er veel meer mogelijk is dan je denkt!'
Collectieve veerkracht
Kritische noten werden gekraakt door André Wierdsma, hoogleraar Organiseren en co-creëren bij Nyenrode Business Universiteit. Hij wilde niet de indruk wekken dat hij tegen veerkracht is, maar toch… ‘Veerkracht, prima! Maar het is het resultaat van een proces. Met een "veerkrachtige persoonlijkheid" heb ik wat moeite. Het gaat om het organiseren van collectieve veerkracht. We willen wendbare organisaties – en nu moeten de mensen ook nog veerkrachtig zijn. Waarom eigenlijk? Omdat we steeds meer klappen krijgen. Als we niet opstaan na een klap, kun je zeggen: je moet veerkrachtiger zijn. Maar als veerkrachtige mensen na een klap vallen en weer opstaan, kun je dus ruwer met elkaar omgaan. Sta je niet op, dan ben je niet veerkrachtig. Een organisatie vol met veerkrachtige mensen is niet automatisch een goede veerkrachtige organisatie. Mijn droom is om organisaties zo te ontwerpen dat vakmanschap en het respect daarvoor het startpunt is, en dat we begrenzing halen uit het vakmanschap en de bezieling. Wil je veerkracht hebben, dan moet je balanceren in de context.'
Over begrenzing gesproken, het congresprogramma gaf ook nog keuze uit zes masterclasses en 35 workshops met als break twee ‘boxring'-discussies tussen twee schrijvers. Wouter Hart, auteur van Verdraaide Organisaties, lanceerde zijn visie over hoe funest systemen zijn voor de alertheid en het zelfdenkende vermogen van medewerkers: ‘We moeten er meer op vertrouwen dat mensen vanuit hun praktijk de goede keuzes maken.' Hij ziet liever grenzeloos gedrag van personeel dan onderdrukking door de systeemwereld. Joost Kampen, auteur van Verwaarloosde Organisaties, is juist voorstander van systemen: ‘Mensen ervaren geen vertrouwen meer en missen grenzen waardoor ze doen waar ze zelf zin in hebben. Verwaarloosde organisaties hebben systemen nodig om gedrag te begrenzen.'
Experimenteren, grenzen verleggen, samenwerken, discipline, vertrouwen en systemen: een ware mengelmoes van invalshoeken voor een veerkrachtige organisatie.
Tekst: Bernadette Koopmans.
Kijk voor een leuke filmimpressie van het congres op YouTube (kanaal KluwerManagement).
