In de afgelopen maanden is door een aantal deskundigen onder begeleiding van het platform Koplopers in de Zorg de Toekomstwijzer Ouderen samengesteld.
Een van de meest opvallende bevindingen is dat de oudere in allerlei opzichten een complexe cliënt is: veel actoren en factoren bepalen de gezondheid en welzijn van de cliënt. Protocollen en richtlijnen die bij mensen onder de 65 probleemloos toepasbaar zijn, werken in de praktijk geheel anders uit bij ouderen. Dit vereist een andere aanpak, zowel in de praktijk als in de wetenschap. Wetenschappelijk gezien is door de veelheid aan actoren en factoren moeilijk aan te tonen dat interventies anders dan in dit ene geval, daadwerkelijk werken. Ze zijn met andere woorden lang niet altijd reproduceerbaar, zeker niet als er sprake is van meerdere aandoeningen en de daarbij horende medicaties. En dat maakt iedere oudere in feite uniek. Hetzelfde geldt voor de vraag naar welzijn en kwetsbaarheid van de oudere. Waarom is de ene oudere in allerlei opzichten kwetsbaar en de andere oudere niet? Deze kwetsbaarheid gaat met name in de laatste fase van het leven een rol spelen. Kwetsbaarheid is hierbij breed gedefinieerd:- kwetsbaarheid op sociaal terrein
- kwetsbaarheid op psychisch terrein
- fysieke kwetsbaarheid
- kwetsbaarheid van de leefomgeving; denk aan de veiligheid.
Vraagstukken
De oudere zo lang mogelijk thuis houden is beleidsuitgangspunt. Binnen het ‘aging in place’-beleid loopt men tegen twee belangrijke vraagstukken aan, namelijk:- hoe om te gaan met ouderen met acute problemen: zij belanden nu vaak onnodig op spoedeisende hulpafdelingen van ziekenhuizen en kunnen vaak onvoldoende snel doorgeplaatst worden;
- hoe maken we de samenleving meer in zijn algemeenheid klaar om ouderen goed op te vangen en hen een betekenisvol leven te geven?
Behoefte aan bredere benadering
Men constateert ook dat door de transitie een zinvolle tussenlaag eigenlijk verdwenen is en men nu de keuze heeft bij sommige ouderen om relatief kostbare zorg thuis te leveren, dan wel over te gaan tot een even kostbare intramurale opname. Oplossingen moet in de ogen van de experts niet zozeer in meer personeel, maar personeel met andere competenties worden gezocht.Oplossingen moeten in de ogen van de experts niet zozeer gezocht worden in méér personeel, maar in personeel met andere competenties.Daarnaast zullen zingevingsvraagstukken en de kwaliteit van leven/zinvolheid van het bestaan een steeds belangrijker thema’s gaan worden, waar de maatschappij een antwoord op moet zien te formuleren. Er is weliswaar op het terrein van ziektes en ziektebestrijding steeds meer mogelijk, maar er is aan de grenzen van zorg en leven ook steeds meer discussie over hoe nu verder? Alles op een rijtje zettend kunnen we concluderen dat er behoefte is aan een brede en meer omvattende benadering van de zorg voor ouderen wil de zorg voor de oudere in Nederland ‘fit for the future’ zijn. Met het project de Agenda voor de toekomst wil Beweging 2025 en Koplopers in de zorg hier een bijdrage aan leveren.
Invitational conference
De toekomstwijzer oudere zal besproken worden op een invitational conference op 27 juni van 14.00 – 17.00 uur in Amersfoort. U bent van harte uitgenodigd op deze invitational conference en kunt zich opgeven via secretariaat@koplopersindezorg.nl. Op deze conferentie zal uit deze Toekomstwijzer een aantal thema’s worden gedestilleerd, die de agenda gaan vormen van de Zorgtafel GGZ en een aantal themagroepen. De Zorgtafels zijn onderdeel van de Agenda voor de toekomst, een initiatief van een aantal zorgorganisaties. Aan de Zorgtafels zijn (vertegenwoordigers van) alle stakeholders van de sector te vinden: zorgbestuurders, cliënten, medewerkers, overheid en wetenschap. De zorgtafels hebben als doel om knelpunten op macroniveau te identificeren, analyseren en van een oplossing te voorzien. Er zijn in totaal 5 Zorgtafels: Kwetsbare groepen, GGZ, Ouderen, Jeugd en Ziekenhuiszorg. Themagroepen werken specifieke onderwerpen met betrekking tot management, organisatie en medewerkers uit, ze werken van denken naar doen en zoeken praktische handvatten. Voorbeelden van onderwerpen zijn bijvoorbeeld ‘netwerkcentrisch werken’, ‘de wet zorg en dwang’, ‘procesgestuurd organiseren’, ‘modern leiderschap’, ‘digitalisering van de zorg’. In de themagroepen zijn bestuurders, managers, medewerkers en cliënten te vinden. Door op deze wijze het initiatief te nemen komen zorgorganisaties weer ‘in the lead’ op het terrein van strategische onderwerpen, waarbij tevens aandacht is voor een praktische uitwerking naar de praktijk. Het Ministerie van VWS juicht deze opzet toe, wil participeren en heeft aangegeven eventuele obstakels uit de weg te willen ruimen. De Toekomstwijzer Ouderen kunt u hieronder downloaden (pdf). Ook de Toekomstwijzer Kwetsbare Groepen en Toekomstwijzer GGZ is verschenen. Bekijk ze hier.
Voor meer informatie over de Toekomstwijzers en de invitational conference neemt u contact op met het secretariaat van Koplopers in de Zorg: secretariaat@koplopersindezorg.nl.
